Immoreel Links

30 12 2022

Bas Heijne, de ongekroonde koning van immoreel links heeft vlak voor kerst gesproken; door te schrijven dat het belangrijkste voor een mens de “aandacht” zou zijn “die erop gericht is werkelijk verschil te maken in de levens van anderen“. 

Immoreel links of cultureel links, de links-liberale elite die zijn neus ophaalt voor de gewone Nederlander door te grossieren in obscurantisme en te heulen met het neoliberalisme, laat zich met deze uitspraak weer eens flink in de nihilistische kaarten kijken.

Immoreel links is hetzelfde links dat sinds mei ‘68 vooral heeft laten zien dat ze denkt dat de vrijheid van individuen ondergeschikt is aan de grillen van een ongekozen elite. Het komt dus niet als een verrassing dat dit type links zich sinds 1968 heeft verkocht aan een neoliberalisme dat eerst en vooral denkt aan de eigen portemonnee.

“Verschil maken in de levens van anderen”, daarvan droomt Bas Heijne in bovengenoemd stukje in de NRC. En daarbij is het vrije individu eerder het probleem dan de oplossing. Een probleem dat moet wijken voor egalitarisme en een onduidelijk idee van “samen”. 

Het vrije individu is al gauw egoïstisch als hij niet denkt wat immoreel links voorschrijft, of als hij wijst op het feit dat immoreel links een links is dat tegen vrije individuen is. Maar immoreel links is een links dat sinds mei 1968 uit geestelijke armoede het neoliberalisme heeft omarmt en zowel het vrije individu als de gewone Nederlander bij het grof vuil heeft gezet.

Misschien is dat wel de reden dat alleen mensen die ik dat toevertrouw en die ik zelf heb uitgekozen, omdat ik ze qua visie op de werkelijkheid hoog inschat, een verschil mogen maken in mijn leven. Immoreel links vertrouw ik dat niet echt toe, want in plaats van onomwonden op te komen voor het volk, is deze neoliberale variant van links vooral bezig het volk nog verder achteruit te helpen - met steeds meer (neo)liberalisme en dus steeds minder vrijheid en democratie.

“De strijd die in onze tijd wordt gevoerd, denk ik, bevindt zich eerder op het persoonlijke vlak. Over de uitgangspunten van een rechtvaardige samenleving zijn de meeste mensen het - op een abstract niveau - grotendeels met elkaar eens” valt verder te lezen in het essay van Bas in de NRC.

Wat behalve slordig Nederlands ook nogal gratuite nonsens is. De strijd wordt dag in dag uit gestreden; tegen het gewone volk, in binnen en buitenland, door linkse- en rechtse neoliberalen in politiek en media. In eigen land worden er nog net geen bommen gegooid op de gewone man en vrouw, maar in verre buitenlanden gaat dat de intellectuele elite al heel wat makkelijker af. 

De (linkse) Franse filosoof Bernhard Henry Lévie (BHL) bijvoorbeeld, riep Sarkozy destijds onomwonden op om Libië plat te bombarderen. Een oproep die bij Sarkozy, gezien de koffers met miljoenen die hij van Kadaffi ontving voor zijn presidentscampagne, niet aan dovemansoren gericht was. 

Hoe zou het toch komen dat de moord op Kadaffi vervolgens oogluikend werd toegestaan door de zelfverkozen elite, in plaats van dat neoliberale politici en intellectuelen ijverden voor een rechtvaardig proces voor deze dictator, die ondanks alles wèl de scheiding van kerk en staat - en gratis onderwijs en zorg voor alle Libiërs had gerealiseerd? Was het soms die vermaledijde rechtvaardigheid waar immoreel links het altijd zo met zichzelf over eens is, die Kadaffi vermoordde?

Al die mensen die strijden voor gelijke kansen, voor een rechtvaardiger samenleving, in ons eigen land de afgelopen jaren onder meer de onderwijzers, de verplegers, de politieagenten, de boeren, de gele hesjes en de mensen van de toeslagenaffaire, allemaal mensen die samen tevergeefs vochten opdat neoliberale nietsnut Rutte eindelijk zou besluiten de bureaucratie aan te pakken - worden aan hun lot overgelaten door immoreel links. Dat weigert, net als Rutte destijds, het neoliberale probleem serieus aan te pakken - uit angst er zelf slechter van te worden. 

Linkse Nederlandse schrijvers kiezen misschien wel niet voor niets, net als BHL, vaak het Parijs van een kleine intellectuele elite uit als ultieme woonplaats. In dat Parijs maken zo’n 10 mensen de dienst uit in de Franse literatuur - en in Nederland is dat clubje machthebbers vermoedelijk nog wat kleiner. Het is een clubje dat bepaalt welke schrijvers er wel en welke er geen uitgever kan krijgen. Als immoreel links moest kiezen tussen een kritisch stuk over deze elite en opkomen voor de zwakkeren of een extra uitgave van één van hun boeken in de Franse taal, dan weet ik wel wat ze zou kiezen.

Wellicht spreekt het immoreel links stiekem wel aan dat mensen niet op basis van hun talent en individuele vrijheid maar op basis van het buigen voor de dominante ideologie kansen krijgen. 

Wat die dominante ideologie wil dat je zegt? Onder meer dat 'de' Russen slecht zijn, dat je een slecht mens bent als je je afvraagt waarom al die miljarden aan wapentuig op kosten van de belastingbetaler (maar zonder diens toestemming) naar het Oekraïne van oligarch en miljardair Zelensky - die voor de oorlog onder meer beroemd werd met het spelen van piano met zijn geslachtsdeel en het witwassen van 41 miljoen dollar - worden gestuurd, 

en dat als je tegen positieve discriminatie, tegen het alomtegenwoordige wokisme van een kleine minderheid, tegen het liberale Europa van het geld of, godbetert, voor een Nexit bent, je voorgoed uitgesloten dient te worden van alle kansen omdat je een fascist bent, lees: het niet eens met de heersende opinie van een kleine liberale elite.

En waar kennen we dat ook alweer van, dat te pas en te onpas afstempelen van mensen met een onwelgevallige mening tot 'fascist'? 

Over de uitgangspunten van een rechtvaardige samenleving is immoreel links het altijd heel erg met zichzelf eens. Dat die rechtvaardige samenleving ondertussen een staat met nogal totalitaire trekjes is geworden, doet niet zoveel ter zake voor immoreel links, zolang haar verdienmodel maar niet in gevaar komt. Immoreel links heeft het liberalisme in genade aangenomen als nieuwe religie, om met die nieuwe religie vervolgens, vanuit de hoge morele toren, het volk, oftewel degenen over wie de macht wordt uitgeoefend, op te roepen zichzelf op te geven; door "samen het verschil te maken - in de levens van anderen".

De vraag is natuurlijk: welk verschil, in welke levens, van welke anderen? En wie moet dat verschil dan maken? De gewone Nederlander? Serieus? De Nederlander die zich een weg door het leven worstelt als gevolg van decennialang slecht beleid en domme besluiten van een kleine, ongekozen, liberale elite? Een elite die in niets werd tegengehouden door een immoreel links dat vaak deel uitmaakt van die liberale elite?

Immoreel links, dat niets doet voor de gewone Nederlander, moppert bij monde van het nieuwste essay van Bas Heijne, gepubliceerd in een krant die privé-eigendom is van welgeteld één miljardair – die en passant ook nog eens miljoenen euro’s belastinggeld toucheert voor zijn krantenimperium - dat steeds meer mensen het wagen aandacht voor zichzelf op te eisen - en pleit op hoge toon voor een obscurantistisch “samen”. 

Grappig genoeg pleit immoreel nooit voor nieuwe, sociale wetgeving, nooit voor een democratie met invloed voor iedereen ongeacht zijn sociale klasse, nooit voor het oprichten van collectieven van werknemers, bewoners, armen, zwakkeren - om sterker te worden, te verbeteren, te groeien, zichzelf te verheffen. Nee, immoreel links houdt het maar al te graag bij een gratuite oproep tot het aannemen van een transcendentaal idee van een samen, in plaats van concrete voorstellen te doen voor een immanente werkelijkheid van een samen. 

De moraal van het verhaal van immoreel links: niet proberen om als individu boven het maaiveld uit te komen door je talent te meten met de talenten van anderen, maar netjes buigen voor het obscurantistische “samen” van de linkse kerk. Je eigen ik opgeven, dàt moet iedereen met talent doen, ten gunste van de ‘linkse’ kuddemoraal van Bas.

Immoreel links vindt het daarbij niet meer dan normaal dat minderheden op hoge toon de dienst uitmaken in een samenleving. Dit links, dat zeg maar niet mijn links is, heeft namelijk al sinds de Jakobijnse versie van de Franse revolutie weinig op met èchte democratie; een democratie van meerderheden. Gearriveerd als ze is na decennialang inlikken bij de vijand, het neoliberalisme, is democratische verbetering wel het laatste wat ze wil, omdat echte democratie een groot gevaar zou vormen voor de eigen machtspositie, het eigen Gelijk en het egalitarisme waar haar gebrek aan talent, vakmanschap, ervaring, kortom haar gebrek aan natuurlijke autoriteit zo wel bij vaart.

Maar immoreel links ziet iets over het hoofd. Er zijn natuurlijk in de werkelijkheid wel degelijk mensen die met een samen bezig zijn. Gewone Nederlanders, die immoreel links niet meer ontmoet in de grachtengordel of in het Saint-Germain-Des-Prés van BHL. De gewone Nederlander, die graag inspraak wil; met èchte democratie. De Nederlander die graag een regering van, voor èn door het volk wil; een regering dus die er niet alleen is voor een neoliberale elite, maar ook voor hèm. 

De Nederlander die geen subsidie, hulp, bijstand, een energieplafond of andere vormen van aalmoezen wil, maar die vrij wil zijn om ook te profiteren van de energietransitie, en de kansen die die energietransitie biedt voor een sociale transitie, graag wil verzilveren. Een transitie naar vrije individuen die dankzij hun talenten kunnen komen waar ze willen zijn, waar ze horen te zijn op basis van hun talent, kennis en ervaring. Vrije individuen die samenwerken in collectieven - waar wederzijds voordeel in plaats van winst voor enkelingen centraal staat.

Niet een liberale oligarchie en haar hofintellectuelen die het volk zoet houden met allerlei achterhoedegevechten om “aandacht” en de daaraan vastgebreide obscurantistische analyses met het oog op het idee van een “samen”, maar een praktische filosofie van samen; in de werkelijkheid van het leven en werken met elkaar in het hier en nu.

Een ander nadeel van de essays van immoreel links is dat ze altijd zo saai en daardoor ook altijd veel te lang zijn. En dat zou nog tot daaraantoe zijn, als er dan tenminste nog ergens een enkele heldere boodschap of wat nuttige informatie in te vinden zou zijn voor de gewone Nederlander. Of desnoods een vleugje ironie - of als ook dat niet lukt dan misschien enige vorm van zelfrelativering. Maar een essay van immoreel links ontbeert dit bijna altijd allemaal. Het lezen van een essay van immoreel links is steeds meer een vorm van sadomasochisme aan het worden. En dan bestaan er ook nog mensen die dat soort slordig denkwerk op de asociale media gaan zitten ophemelen. Dat soort mensen doen mij altijd een beetje denken aan die vorm van zelfkastijding die populair is onder bepaalde sjiitische mannen.

Hoe zou het toch komen dat het telkens weer een neoliberale obscurantist is die door immoreel links en haar traditionele media op het schild wordt gehesen? 

Natuurlijk doordat immoreel links nooit een gevaar vormt voor de macht van de neoliberale oligarchie. Want terwijl immoreel links pagina’s lang nodig heeft in de NRC om te laten weten dat ook zij wakker is geworden, heeft ze het idee dat het tegenwoordig meer over ik gaat dan over samen (terwijl het postmodernisme dat hierdoor gekenmerkt wordt toch echt al begon in 1968) en ontdekt ze en passant dat de NRC-redactie nog onvoldoende lhbtq-ers in de hoofdredactie heeft.

Hiërarchie en de overheersende mening zijn voor immoreel links dan ook altijd heilig. Dat zie je niet alleen aan het feit dat ze net als de alomtegenwoordige wokisten doet voorkomen alsof positieve discriminatie geen discriminatie zou zijn, en alsof dit het ontwikkelen van talenten van individuen en hun sociale vooruitgang niet zou tegenwerken, maar ook aan het feit dat ze - vermoedelijk oprecht - denkt dat het ultieme doel in een mensenleven is of zou moeten zijn: terecht komen in de hoofdredactie van de NRC.

Alsof niemand meer principes zou hebben die hem vertellen dat een vrije geest niet verbonden wil zijn aan een krant die in handen is van één liberale oligarch.

Meneer Heijne pleit in zijn essay in de NRC voor “liefde voor de wereld buiten je eigen hoofd, voorbijgaand aan jouw zo dierbaar gekoesterde ik”. Voor immoreel links is individualisme immers het belangrijkste probleem; omdat dit haar zo innig gekoesterde egalitarisme waagt te trotseren. En dat mag alleen de intellectuele voorhoede zelf doen, gelegitimeerd door haar door vriendjespolitiek verkregen positie aan kop van de kudde. De immoreel linkse elite blijft toch een beetje meer gelijk dan anderen.

Maar als je graag in je eigen hoofd wil leven en je eigen ik koestert ben je natuurlijk niet meteen iemand die tegen een samen is. Dat is een misverstand dat in het slordige denken …van immoreel links zelf zit. Ieder mens is uniek en heeft het recht op zijn individuele vrijheid, een vrijheid die alleen begrensd wordt door de vrijheid van een ander. Als hij graag in zijn eigen hoofd wil leven en zijn eigen ik wil koesteren, dan moet hij dat vooral doen. Dat is niet alleen zijn goed recht, maar bovendien een uitstekende manier om de geest vrij te houden - en klaar te maken om op basis van de eigen kennis en ervaring de verbinding aan te gaan met de ander.

Maar gevierde Nederlandse schrijvers als Heijne kiezen misschien wel niet voor niets graag voor Parijs als woonplaats. “Monter à Paris”; ‘opklimmen naar Parijs’ noemen ze dat in het jakobijnse deel van Frankrijk ook wel. Parijs waar zoals gezegd nauwelijks 10 mensen bepalen welke boeken wel en welke niet verkocht worden. Ik vermoed dat de relativering van het eigen ego en de liefde voor de wereld buiten het eigen hoofd zelfs Heijne er nog niet toe heeft gebracht talentvolle jonge Franse denkers; advocaten, docenten en politici als Juan Branco, Maxime le Nagard of Paul Melun onder de aandacht te brengen bij de gewone Nederlander. Intellectuelen die in tegenstelling tot Heijne ook praktische denkers en doeners zijn, en die deel uitmaken van een links dat nog wel enig vitalisme want enige denkkracht bezit. Dit links, dat in de kern libertair is, bestaat uit individuen die het nog aandurven om, met alle gevaar voor hun carrière van dien, voor persoonlijke èn nationale soevereiniteit te kiezen. 

Want immoreel links heeft een veel belangrijker doel dan de zwakkeren helpen hun talenten te ontplooien: heulen met de macht om er zelf beter van te worden. Door obscurantistische stukjes te schrijven die de macht nooit serieus aanvallen, maar het volk wel om de haverklap nogal gratuit oproepen om te leven naar de normen en waarden van de boven hen gestelden.

Het zou pas echt sociaal van immoreel links zijn als zij nou eens een keer niet zou meehuilen met de woke-wolven in het bos, en zelf nou eens een keer wèl serieus werk zou maken van het eigen privilege. Een privilege om altijd weer een volgend boek te mogen publiceren dat niemand leest, altijd weer een volgende column te mogen schrijven die niemand begrijpt, altijd weer een volgende lezing te mogen geven die niemand inspireert, niemand verplicht tot iets, niemand oproept tot iets en niemand bijschijnt in het intellectuele maanlandschap dat Nederland is geworden dankzij meer dan een halve eeuw heulen met het neoliberalisme door immoreel links.

Het zou pas echt getuigen van een moreel kompas, van moed en inzicht, en van drang om ook anderen dan jezelf vooruit te helpen, als immoreel links nu eens een keer een helder verhaal liet horen op al die podia die ze sinds mei ‘68 opeist ten koste van al die andere talenten die Nederland kent. Een verhaal waarmee ze die talenten hoop gaf. Hoop dat die talenten ook ooit op een dag op zo’n podium zullen staan, omdat immoreel links het wèl aandurfde de liberale oligarchie aan te pakken, in plaats van oubollige essays te schrijven waar niemand iets mee opschoot.

Een obscuur samen in plaats van ik? Welnee, het vrije individu moet centraal staan, alleen dan kan hij zich vanuit zijn talent, kennis en ervaring verbinden met anderen, om samen waarde te creëren - in de werkelijkheid van het hier en nu. In een wereld die zo leeg is… dankzij immoreel links. Omdat immoreel links niet alleen met haar woorden, maar ook met haar daden al sinds 1968 vooral de neoliberale leegte vooruit helpt.

Maar misschien is dat in zeker opzicht toch wel een beetje vooruitgang, er was immers een tijd dat immoreel, Jakobijns links andersdenkenden nog onthoofde; ten tijde van de Franse revolutie, ten tijde van de slachtpartij in de Vendée (regio waar de eerder genoemde Paul Melun recent is gaan wonen om van daaruit het verzet tegen het liberale Europa aan te voeren), tijdens de commune van Parijs, tijdens de Russische revolutie, die geïnspireerd was door de vreselijkste voorbeelden van haar Franse tegenhanger; Fouché, Marat en de populicide in de Vendée, of tijdens de opstand van de matrozen van Kronstadt. Andersdenkenden, mensen die zich verzetten tegen de kuddemoraal van een kleine elite, al was die elite toen niet neoliberaal. 

Want immoreel links houdt niet van andere meningen, omdat ze meer houdt van een onduidelijk “samen” en een obscuur “met zijn allen”, omdat ze het idee van vrijheid en democratie verkiest boven echte, tastbare vrijheid en democratie. Het kleurloze idealisme van immoreel links sluit dan ook naadloos aan bij het doel van het neoliberalisme: de reïficatie van de mens, het reduceren van individuen tot volgzame burgers, die onophoudelijk en zonder morren en masse geproduceerde leegte consumeren. Een reïficatie die alles eenvormig, kleurloos maakt, en reduceert tot een ding.

Zo gauw je afwijkt van het kuddedier zonder daar eerst door je baantje bij de NRC of het feit dat je in Parijs woont toe gerechtigd te zijn ben je jezelf zomaar tot subject aan het transformeren, terwijl je een object, een ding hoort te worden - als je niet behoort tot de intellectuele elite. 

Reïficatie: iets tot ding maken, de mens tot object maken; het ultieme doel van de mondialisatie. Het instrument dat hiervoor gebruikt wordt is het neoliberalisme.

Wat dat (neo)liberalisme van immoreel links en rechts nog meer doet? De cultuur verlagen tot het volk in plaats van het volk verhogen tot de cultuur. En laten we ons niet op het verkeerde been laten zetten door de schone schijn van de ogenschijnlijk goeiige naïviteit waarmee men dat doet: dat op een voetstuk plaatsen van het lage in een cultuur komt voort uit een visie en een strategie. De kern van deze visie is zelfhaat; het haten van alles dat eigen is aan gewone mensen, hun land, hun wortels, hun taal, hun cultuur en hun geschiedenis. 

Als je van Nederland houdt ben je verdacht, als je van je taal, je cultuur, je geschiedenis houdt ben je verdacht, als je jezelf geen witte maar een blanke man waagt te noemen of als je zwarte piet niet racistisch vindt - dan ben je een racist. Als je vraagtekens zet bij het zonder enige democratische legitimatie leveren van steeds maar weer meer miljarden euro’s aan zware wapens aan Oekraïne of als je niet meedoet aan de alomtegenwoordige Russofobie ben je al gauw een minderwaardig soort mens. Je moet mee in het goede, en wat dat is - bepaalt immoreel links wel even voor je.

Het idee dat je schuldig zou zijn aan wat je (voor)ouders deden is een Freudiaans misverstand dat voortkomt uit het idee van de erfzonde - dat je terugvindt in het racialisme waar immoreel links maar al te graag mee te koop loopt. Hetzelfde geldt voor het idee dat je schuldig zou zijn omdat je aan jezelf denkt, en jezelf als vrij individu ziet, een individu dat aan niemand verantwoording verschuldigd is voor het feit dat hij vrij denkt - en handelt. 

Zeker niet aan immoreel links, dat sinds Rousseau en de door Rousseau geïnspireerde Franse revolutie altijd graag vrijheid in de werkelijkheid wil neerdrukken ten gunste van een abstract idee van vrijheid; een idee dat vóór alles de machtspositie van immoreel links niet mag bedreigen. Een idee van vrijheid dat net als een idee van democratie niets met werkelijke vrijheid te maken heeft, ook niet als je er niet meer door de aloude Jakobijnen maar door een neoliberale elite toe gedwongen wordt omdat zij meer geld, macht en de juiste vrienden hebben.

De zelfhaat; de haat tegen de gewone Nederlander en zijn cultuur die immoreel links hiermee uitvent, kenmerkt niet alleen immoreel links, maar ook het neoliberalisme wat ze sinds mei ‘68 omarmd heeft. De reïficatie die nodig is om deze zelfhaat tot een collectieve zelfhaat te maken, om zo de vrije geesten aan het eigen Gelijk te onderwerpen door hen aan je gelijk te maken, is dè ziekte van deze tijd. 

Een ziekte met als oorzaken niet alleen het mondialisme, het egalitarisme, het racialisme, het wokisme, het communautarisme, de endemollisering en het neoliberalisme - maar ook het idealisme van immoreel links.