Provotariërs aller landen verenigt U!

Roel van Duijn - soldaat van de democratie met een schijnwerper op de waarheid

3 11 2024

"Het moet wel een lieve revolutie zijn"

Artikel bij aflevering 5 van de Libertaire Podcast naar aanleiding van het verschijnen van Roel van Duijns boek 'Schoonvader van Poetins geheim agent'.

In deze vijfde aflevering van de libertaire podcast gaan we op bezoek bij oprichter van de Provo beweging en de Oranjevrijstaat Roel van Duijn, om ons te laten inspireren voor de ook in deze tijd zo belangrijke vreedzame revolutie. Ik dronk een kop koffie aan de Zutphense keukentafel van deze voormalige ambassadeur van de Oranjevrijstaat, terwijl ik ademloos luisterde naar een haast on-Nederlandse held, die Nederland al in de jaren '70 op zijn grondvesten deed schudden - maar die ook in deze tijd nog steeds onmisbaar bleek te zijn voor ons kleine kikkerlandje.

Onmisbaar vanwege zijn scherpe geest, zijn frisse blik en zijn heldere taalgebruik, vanwege zijn politieke filosofie - en natuurlijk vanwege zijn gedegen met feiten onderbouwde boek; dat een waarschuwing is tegen het fascistische gevaar dat het Rusland van Poetin vormt. Maar ook vanwege zijn, in Nederland steeds zeldzamer wordende vermogen om een weldoordacht, op feiten gebaseerd, prettig gesprek te voeren.

Na afloop van dit mooie gesprek besefte ik dat de moderne libertaire beweging voortkomt uit de provobeweging - en dat er ook in onze tijd behoefte is aan nieuwe, Oranjevrije staten in de staat.

Een paar hoogtepunten uit de podcast op een rijtje:

Onder veel meer komt in dit gesprek Roels ‘twee handen theorie’ voorbij, een theorie die zegt dat een vreedzame revolutie “een lieve revolutie moet zijn die met twee handen gevoerd wordt; enerzijds door acties, op straat enzovoort, anderzijds door in de maatschappij posities in te nemen van waaruit je het veranderingsproces kunt begeleiden.” 

Verder komt in deze podcast ook Roels ontvoering in 1970 aan de orde. Een ontvoering door fascistische leden van een clubje waar bijvoorbeeld ook het huidige tweede kamerlid voor de PVV de Roon ooit mee gelieerd was. 

Maar ook de listige streken van toenmalig PvdA burgemeester van Amsterdam Samkalden en zijn ‘linkse’ vrienden worden besproken. Linkse vrienden die heulden met dezelfde fascistische ontvoerders die Roel in 1974, in zijn tijd als wethouder van Amsterdam, een poging tot bomaanslag in de schoenen probeerden te schuiven door zijn anarchistische aanhang in de nieuwmarkt buurt hiervoor ten onrechte publiekelijk te veroordelen. 

Gelukkig stak de rechter daar een stokje voor door het hele college, exclusief Roel (die had namelijk principieel geweigerd de verklaring te ondertekenen waarmee het college van B&W die nieuwmarkt buurt groep zonder enige vorm van proces wegzette als bommenleggers), te verplichten in alle landelijke dagbladen excuses te maken voor deze geniepige leugen. 

Roels twee handen theorie werd door dit 'linkse' college gezien als "ondermijnend gevaar voor de maatschappij" - maar was in werkelijkheid natuurlijk juist een allernoodzakelijkst levenselixer voor de democratie.

Zoals ooit de commune van Parijs, Kropotkin, de matrozen van Kronstadt en Nestor Machno een levenselixer voor de democratie waren. En, we vergeten het wel eens, onze eigen Nederlandse Roel van Duijn misstaat niet in dit illustere rijtje van libertaire helden.

In deze vijfde aflevering van de libertaire podcast passeren die libertairen van het eerste uur ook de revue, zoals Kropotkin over wie Roel het boek ‘Boodschap van een wijze kabouter’ schreef, maar ook de matrozen van Kronstadt, die destijds in opstand kwamen voor de raden waar ze de revolutie ooit voor begonnen waren, maar die door de bolsjewistische geestverwanten van Samkalden (het zogenaamde links, dat bestond uit PvdA en CPN, en dat als het nodig was om de macht te behouden schaamteloos heulde met fascisten) genadeloos werden vermoord, zoals de libertaire, Proudhonniaanse geestverwanten van Roel tijdens de commune van Parijs ook zonder enige vorm van proces werden gefusilleerd - vanwege hun goede ideeën; omdat die de gevestigde orde bedreigden. 

En ook de Oranjes ontkomen tijdens dit goede gesprek niet aan Roels revolutionaire geest: hij richtte niet voor niets ooit de Oranjevrijstaat op. Onze monarchie is volgens hem "een nutteloos sprookje en relict uit een feodale tijd, dat we nu maar eens moeten opheffen".

Het pittoreske Nederland vermoordde haar held gelukkig niet, maar de gevestigde orde probeerde hem in de jaren '70, zoals ook nu nog steeds gebruikelijk, uiteraard wel dood te zwijgen, waarna ze hem, toen dat niet bleek te helpen, wist weg te werken als wethouder door op slinkse wijze te heulen met fascisten. 

Het is de moderne variant van de brandstapel: het doodzwijgen en wegwerken van dìegenen die het wagen op te staan tegen tirannen.

Deze podcast naar aanleiding van het nieuwste boek van deze dappere schrijver en strijder voor de vrijheid wil dat doodzwijgen graag bestraffen met reclame voor de unieke boodschap van Roel, een boodschap die libertair is in al haar vezels - en dus onmisbaar voor ieder zichzelf respecterend volk, voor ieder zichzelf respecterend en vrijheidslievend individu - en voor iedere zichzelf respecterende democratie. 

'Schoonvader van Poetins geheim agent’ is een moedig en openhartig boek met als belangrijke boodschap dat liefde de haat - en daarmee de oorlog - moet overwinnen, al is die overwinning in het geval van fascisten zoals Poetin helaas alleen te bereiken... door je te bewapenen. 

Want al is Roel naast anarchist ook pacifist; “zonder staat zal er geen utopie opbloeien maar een criminele terreur”. Volgens Roel bestaat “democratie slechts bij de gratie van het aanvaarden van de waarheid”, “bestaat vrijheid niet zonder democratie” - en heeft Europa, volgens deze voormalige anti-atoombom activist, behoefte aan een atoomschild tegen Poetin.

Roel trouwde na de scheiding van zijn Russische vrouw - omdat hun gezamenlijke schoonzoon geheim agent van Poetin bleek te zijn - met een Duitse jeugdvriendin uit zijn provo tijd, en koos als trouwlocatie het Duitse Weimar, omdat “in 1919  in Weimar de eerste democratische grondwet van de wereld werd aanvaard, een grondwet waarin ook vrouwen kiesrecht hadden”. Een grondwet bovendien die de grondslag zou vormen voor een strijd tegen het fascisme die uiteindelijk in 1945 gewonnen werd. 

Laat dit boek, dat een gedegen met feiten onderbouwde aanklacht tegen het fascisme van Poetin is, de grondslag zijn voor een vreedzame revolutie die het fascisme in al haar verschijningsvormen zal overwinnen; met liefde in plaats van haat. Een gewapende liefde weliswaar, maar toch een liefde.

Want dat is de boodschap die Roel in deze podcast meer dan 50 jaar na provo, weer met ons deelt:

dat het "wel een lieve revolutie" moet zijn.

J. Mekkes